کمپانی متا یکی از مجموعههای فعال در زمینه واقعیت افزوده و مجازی به شمار میرود که چندی پیش هدست Quest 3 را به بازار معرفی و اعلام کرد که مدل 128 گیگابایتی این محصول را پاییز امسال به کاربران عرضه میکند. این شرکت به تازگی در بلاگ خود پستی منتشر کرده که بر اساس آن به زودی امکان استفاده از هدستهای واقعیت مجازی Quest 2 و Quest 3 را به طور رسمی برای کاربران 10 سال به بالا، البته پس از اجازه والدین آنها، ارائه خواهد کرد. متا در این پست همچنین از توسعه تعداد زیادی اپلیکیشن، بازی و مواد آموزشی جذاب برای بچهها خبر داده است. با این حال، ناظران درباره تهدید احتمالی این دسته ابزارها بر سلامت روانی کودک و دیگر مشکلات مرتبط هشدار دادهاند.
حسابهای کاربری جدید که توسط والدین کودکان ایجاد و مدیریت میشود، با تأیید پدر و مادر و تحت نظارت آنها در اختیار کودک قرار میگیرد و والدین از طریق بخشی تحت عنوان Family Center میتوانند برنامههایی را که فرزندشان استفاده میکند، کنترل و زمان استفاده را نیز محدود سازند. همچنین دانلود اپلیکیشنها و قطع دسترسی به نرمافزارهای موجود نیز در اختیار پدر و مادر کودکان قرار خواهد داشت. مدیران متا تأکید کردهاند که درباره حریم خصوصی به شدت حساس هستند و با اعلام داوطلبانه سن توسط والدین و موافقت آنها با اشتراک دادههای فرزندشان، تجربیات متناسبی در اختیار کودک قرار خواهد گرفت. پروفایلهای Meta Horizon نیز برای کاربران جوان به طور پیشفرض خصوصی است و برای دنبال کردن و بهروزرسانی وضعیت فعال نیاز به تأیید کاربر دارند. به علاوه، استفاده از Horizon Worlds همچنان برای سن کمتر از 13 سال امکانپذیر نیست.
از سوی دیگر با توجه به نگرانیهای مرتبط با حریم خصوصی، متا درباره جمعآوری دادههای کودکان مینویسد: « ما از اطلاعات گردآوریشده از طریق محصولات Meta Quest از کودکان 10، 11 و 12 ساله برای ارائه تجربه کاربری متناسب با سن آنها استفاده میکنیم. ما هیچ نوع تبلیغی به این گروه سنی نشان داده نمیدهیم و والدین میتوانند انتخاب کنند که آیا از دادههای فرزندشان برای بهبود تجربه [کاربری] استفاده شود یا خیر. [همچنین] آنها قادر خواهند بود حساب کاربری کودک خود شامل تمام دادههای مرتبط با او را پاک کنند.»
خوشبختانه پلتفرم متا، دست کم تاکنون، بر خلاف برخی دیگر از شرکتهای بزرگ، دادههای مربوط به کودکان را پاک کرده است. کمیسیون تجارت فدرال ایالات متحده آمریکا (FTC) که مأموریت اصلی آن حمایت از حقوق مصرفکنندگان است، نیز بر این مسأله نظارت دارد. در واقع، تا این مرحله سیاستهای متا به لحاظ نظری با قانون حفاظت از حریم خصوصی کودکان در فضای آنلاین موسوم به COPPA مطابقت دارد؛ قانونی که بر اساس آن گردآوری اطلاعات و دادههای شخصی مربوط به کودکان زیر 13 سال بدون اجازه والدین آنها ممنوع است. همچنین منابعی در نیویورک تایمز از رایزنی متا در این باره با قانونگذاران خبر دادهاند. با این حال، نگرانیهایی در خصوص اپلیکیشنهای واقعیت مجازی، بهویژه اپهای مرتبط با شبکههای اجتماعی وجود دارد که گاهی امکان اعمال مجرمانه، آزار و اذیت و سوء استفاده از کودکان را فراهم میسازد. از این رو متا قادر نیست از حفاظت کامل کاربران جوان در برابر آن چه داخل سایر برنامهها اتفاق می افتد، اطمینان حاصل کند.
به این ترتیب مسئولیت تصمیمگیری درباره استفاده کودک از این هدستها بر عهده والدین خواهد بود. به علاوه داوری درباره آثار استفاده از این فناوری و هدستهای واقعیت مجازی برای کودکان کم سن نیز هنوز در هالهای از ابهام قرار دارد. چرا که مطالعات مستقل چندانی روی این موضوع صورت نگرفته و هرچند مخاطرات این فناوری برای کودکان به اثبات نرسیده است، اما نمیتوان بیخطر بودن آن را نیز تضمین کرد.
متا در عین حال که این دسترسی تازه برای کودکان ده سال به بالا را انقلابی در آموزش اعلام کرده است، اما اسنادی را نیز منتشر کرده که در آن نه تنها به خطرات بالقوه واقعیت مجازی اشاره شده، بلکه از سنگین بودن این هدستها برای کودکان و احتمال خستگی چشم و ایجاد حالت تهوع در آنها نیز سخن به میان آمده است. با این حال، کمپانی آمریکایی در پایان به فقدان مدارک کافی مبنی بر مضر بودن این هدستها اشاره میکند. اما در این مقطع نمیتوان این ادعای متا را راستیآزمایی کرد، چرا که این شرکت درباره تأثیرات منفی فناوریهایش بر کاربران چندان خوشنام و قابل اعتماد نیست.
با این حال، شاید نگرانکنندهترین اثر جانبی این هدستها آسیب یا تأخیر بالقوه در فرایند «شناخت واقعیت» در کودک باشد. امری که با توجه به درهمتنیدگی واقعیت و خیال در کودکان شایسته توجه بسیار ویژه است. همچنین برخی متخصصان از امکان فشار بر چشم و گردن سخن گفتهاند که به طور مشخص درباره افراد کمسن حساسیت بیشتری دارد.
در مجموع این که والدین به فرزندان خود اجازه دهند تا واقعیت مجازی را تجربه کنند، ایده نادرستی به حساب نمیآید و میتواند برای آنها واقعاً سرگرم کننده باشد. اما باید به این امر نیز توجه داشت که حتی بزرگسالان نیز به محض کار با این هدستها میتوانند در معرض مخاطرات ناشی از آن قرار گیرند؛ چه رسد به این که کودکی کمسن برای مدت طولانی کاربر این فناوری باشد. از این رو هر تصمیم درباره اجازه استفاده از واقعیت افزوده/مجازی، نیازمند توجیه کامل کودک و کنترل دقیق او خواهد بود.