در سوزش معده (Heartburn، سوزش سردل) پوشش داخلی آن تحت تاثیر اسید معده قرار می‌گیرد. اسید معده (هیدروکلریک اسید، hydrochloric acid) یک ماده شیمیایی است که توسط سلول‌های خاصی در دیواره معده ترشح میشود. این ماده نقش کلیدی در فرایند هضم غذا را دارد. برای مثال این اسید با کاهش pH محیط معده (معمولا pH حدود ۱ تا ۳)، به هضم پروتئین‌ها کمک می‌کند. ترشح بیش از حد اسید معده یا تضعیف پوشش مخاطی آن باعث بروز سوزش معده میشود. بیماران اغلب این درد را به صورت سوزش در قسمت بالای شکم و پایین قفسه سینه توصیف می‌کنند. این درد ممکن است به ناحیه گردن، شانه و پشت نیز منتشر شود. همچنین برخی بیماران دیگر مشکلات گوارشی مانند حالت تهوع را نیز تجربه می‌کنند. مطالعه این مقاله به شما می‌گوید که سوزش معده چقدر می‌تواند خطرناک باشد و کدام بیماری‌های گوارشی با آن در ارتباط هستند.
سوزش معده نشانه چه بیماری‌هایی می‌تواند باشد؟
سوزش مکرر معده در طولانی مدت می‌تواند نشان‌دهنده بیماری‌های زیر باشد:
بیماری رفلاکس معده به مری (GERD)
رفلاکساسید معده یکی از بیماری‌های مزمن گوارشی است که در طولانی مدت می‌تواند زمینه را برای بروز سایر بیماری‌های گوارشی مانند التهاب مری را فراهم کند. سوزش معده از مهم‌ترین نشانه‌های آن است. علت بروز رفلاکساسید معده به عوامل مختلفی بستگی دارد که از اصلی‌ترین آنها می‌توان به ضعیف شدن اسفنکتر تحتانی مری (LES) اشاره کرد. این اسفنکتر یک حلقه عضلانی است که مری را از معده جدا می‌کند؛ یعنی دقیقا مانند یک درپوش است. زمانی که این اسفنکتر عملکرد خود را از دست می‌دهد، اسید و آنزیم‌های معده می‌توانند از طریق آن به سمت اندام‌های فوقانی دستگاه گوارش یعنی مری، گلو و دهان حرکت کنند.
دکتر گوارش تهران برای درمان تکنیک‌هایی مانند دارو درمانی و تغییر سبک زندگی را به شما تجویز می‌کند. برای مثال چاقی یا سیگار کشیدن ریسک بروز این بیماری گوارشی را افزایش می‌دهد، بنابراین رفع آنها در درمان سوزش معده موثر است. داروهایی مانند امپرازول (Omeprazole) نیز در درمان رفلاکس و سوزش معده نقش دارند.
زخم معده (Peptic Ulcers)
این زخم‌ها، زخم‌های بازی هستند که در پوشش داخلی معده، یعنی در قسمت فوقانی روده کوچک (اثنی عشر، duodenum) یا گاهی اوقات در قسمت تحتانی مری ایجاد می‌شوند. زمانی که پوشش محافظ دستگاه گوارش آسیب می‌بیند یا ضعیف میشود،اسید معده به‌طور مستقیم با بافت‌های حساس زیرین آن تماس پیدا می‌کند. اسید نیز منجر به ایجاد زخم خواهد شد.
عفونت هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) یکی از مهم‌ترین دلایل بروز این بیماری است. این باکتری مخاط محافظ معده و اثنی عشر را تضعیف می‌کند و آنها را مستعد آسیب ناشی ازاسید معده خواهد کرد. علاوه‌بر آن فاکتورهایی مانند مصرف طولانی مدت داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن (ibuprofen)، آسپرین (aspirin) و ناپروکسن (naproxen) نیز می‌توانند پوشش معده را تحریک کنند و منجر به بروز زخم معده شوند. این بیماری گوارشی اغلب با نشانه‌هایی مانند سوزش معده، نفخ، مدفوع تیره و کاهش اشتها همراه است. باید بدانید مدفوع تیره نیز نشان‌دهنده خونریزی اندام‌های گوارشی مانند معده می‌تواند باشد.
درمان زخم معده اغلب شامل ترکیبی از داروها برای کاهش تولیداسید معده، آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت هلیکوباکتر پیلوری و اصلاح شیوه زندگی است.
سوزش معده و پوسیدگی دندان‌ها
رفلاکس اسید و سوزش معده می‌تواند به پوسیدگی دندان و مشکلات دندانی کمک کند. به همین دلیل در کنار دکتر گوارش به کمک فوق تخصص دندانپزشکی تهران نیز نیاز دارید. مشکلات دهان و دندان ناشی از سوزش سردل می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
فرسایش دندان
اسید معده بسیار قوی است و هنگامی که با دندان‌ها تماس پیدا می کند، مینای دندان (Tooth enamel) را از بین می‌برد. مینای دندان لایه محافظتی است که از دندان‌ها در برابر آسیب‌هایی مانند پوسیدگی و شکستن جلوگیری می‌کند. فرسایش آن دندان‌ها را ضعیف می‌کند و آنها را بیشتر در معرض پوسیدگی قرار می‌دهد.
حساسیت دندان
آسیب مینای دندان منجر به افزایش حساسیت دندان‌ها میشود. در این حالت زمان مصرف غذاها و نوشیدنی‌های گرم یا سرد احساس ناراحتی خواهید داشت.
فتق هیاتال یا فتق هیاتوس (Hiatal Hernia)
در این بیماری گوارشی بخشی از معده از طریق دیافراگم (diaphragm) به سمت بالا و به داخل حفره قفسه سینه فشار وارد می‌کند. دیافراگم یک عضله بزرگ و گنبدی شکل است که حفره قفسه سینه را از حفره شکمی جدا می‌کند و نقش مهمی در روند تنفس دارد. در دیافراگم منفذی وجود دارد که مری از آن عبور می‌کند، پزشکان گوارش به آن هیاتوس (hiatus) می‌گویند. فتق هیاتال به معنای بیرون‌زدگی قسمت بالای معده از طریق هیاتوس به داخل قفسه سینه است.
این بیماری گوارشی می‌تواند هیچ علامتی نداشته باشد، با این حال سوزش معده یکی از نشانه‌های مهم آن به‌شمار می‌رود. علاوه‌بر آن ممکن است با نشانه‌هایی مانند درد و ناراحتی در قفسه سینه و آروغ زدن نیز مواجه شوید.
بارداری و اضافه وزن
دلیل سوزش معده می‌تواند مربوط به شرایطی مانند بارداری باشد. با شروع بارداری سطح هورمون‌هایی مانند پروژسترون (Progesterone) افزایش می‌یابد. این هورمون‌ها می‌توانند عملکرد اسفنکتر پایینی مری (LES) را مختل کنند. همچنین با پیشرفت بارداری و رشد جنین، فشار بر شکم و معده افزایش می‌یابد. این افزایش فشار ممکن است باعث باز شدن LES، رفلاکس اسید و سوزش معده شود.
آیا سوزش سردل خطرناک است؟
سوزش معده به تنهایی نمی‌تواند تهدید‌کننده باشد. همچنین بروز آن بسیار شایع است به ویژه پس از صرف غذاهای خیلی چرب یا خوابیدن بلافاصله پس از غذا خوردن. با این حال اگر به‌طور مکرر و در طولانی مدت با این بیماری گوارشی مواجه هستید، لازم است با پزشک متخصص گوارش مشورت کنید. بی‌توجهی به آن زمینه را برای آسیب مری، گلو و دهان فراهم می‌کند. برای مشاوره یا ویزیت دکتر گوارش می‌توانید از خدمات آنلاین مشاوره پزشکی یا رزرو اینترنتی مطب استفاده کنید.