درآمد استخراج بیت کوین در ایران چقدر است؟

دوشنبه 07 فروردین 1402

نویسنده : آریا قهرمانیان - سایت ارز دیجیتال

درآمد استخراج بیت کوین در ایران چقدر است؟ — عکس : درآمد استخراج بیت کوین

با وجود تغییر مداوم قوانین و وضع مقررات سفت‌وسخت‌تر درباره استخراج بیت کوین در ایران، تب‌و‌تاب این فعالیت همچنان ادامه دارد. بسیاری با دید احتیاط به این موضوع نگاه می‌کنند و عده‌ای آن را فرصتی کم‌نظیر می‌دانند. بااین‌همه‌، سؤال‌ها و ابهام‌های فراوانی درباره درآمد استخراج بیت کوین وجود دارد. یکی از سؤال‌های مهم درباره میزان سوددهی ماینینگ است. حال به‌راستی درآمد استخراج بیت کوین چقدر است؟ این گزاره که «فقط دستگاه‌ استخراج را به برق بزن و کلی پول پارو کن» چقدر صحت دارد؟ آیا می‌توان ره صد‌ساله را با درآمد استخراج بیت کوین یک‌شبه طی کرد؟ همه این سؤال‌های موجود درباره ماینینگ ما را مصمم کرد تا مقاله‌ای درباره این موضوع به رشته تحریر درآوریم.

اما و اگرهای استخراج بیت کوین

دریافت پاداش در ازای اشتراک‌گذاری قدرت محاسباتی کامپیوترهای قدرتمند به‌منظور تأیید تراکنش‌ها و برقراری امنیت در شبکه بیت کوین تعریف ساده‌ای از مفهوم ماینینگ است. استخراج بیت کوین از کاری تفننی در سال ۲۰۱۰ به صنعتی چند‌میلیارد‌دلاری در سال ۲۰۲۳ تبدیل شده است. زمانی‌که بیت کوین ارزشی کمتر از یک دلار داشت، هر شخصی می‌توانست با کامپیوتری معمولی تعداد زیادی بیت کوین استخراج کند؛ اما اکنون با گسترش شبکه و افزایش سختی آن، استخراج سودآور بیت کوین فقط با دستگاه‌های مخصوصی با نام «ای‌سیک» (ASIC) امکان‌پذیر است. قدرت دستگاه‌های ای‌سیک چند برابر تجهیزات دیگر ماینینگ (CPU و GPU) است. از‌نظر راه‌اندازی و کارایی، این دستگاه‌ها تفاوت زیادی با کامپیوترهای معمولی دارند. پس قدر مسلم در گام اول برای استخراج بیت کوین، باید دستگاه‌های استخراج مخصوص یا ای‌سیک بخرید. ماینینگ نیز مانند هر فعالیت اقتصادی دیگری نیازمند ابزار و هزینه‌های جانبی است. برای استخراج بیت کوین علاوه‌بر دستگاه‌های استخراج، به برق و تجهیزات دیگری مانند اینترنت و کیف پول ارز دیجیتال نیاز دارید. اگر هم قصد دارید به‌طورگسترده فعالیت کنید، به ده‌ها وسیله صنعتی ریز‌و‌درشت دیگر نیاز پیدا خواهید کرد. تهویه مناسب یکی از مؤلفه‌های اصلی‌ است که برای راه‌اندازی مزرعه (فارم) استخراج باید به آن توجه ویژه‌ای نشان دهید.

سودآوری ماینینگ

حقیقت این است که ماینینگ به‌معنای زدن دستگاه به برق و ثروتمند‌شدن نیست. درواقع، مانند هر فعالیت صنعتی دیگری این کار نیز باید به‌طوراصولی انجام شود تا درآمد ماینر بیت کوین سودآور باشد. ازآن‌جاکه استخراج بیت کوین ریسک‌های مختلفی دارد، نباید انتظار سود تضمینی داشته باشید. فقط وقتی ارزش بیت کوین‌های کسب‌شده از مجموع هزینه‌های استخراج بیشتر باشد، این فعالیت سودآور و درآمدزا تلقی می‌شود. روی‌هم‌رفته، می‌توان ماینینگ را نوعی سرمایه‌گذاری دانست که سودآوری‌اش مستقیماً با زمان بازگشت سرمایه گره خورده است. زمان بازگشت سرمایه به مدت‌زمانی گفته می‌شود که اصل پول سرمایه‌گذاری‌شده بازگردد. درآمد به‌دست‌آمده پس از این مرحله را می‌توانیم «سود» بنامید. در‌ادامه، به برخی از عوامل تأثیرگذار بر درآمد و سود حاصل از استخراج بیت کوین اشاره خواهیم کرد.

عوامل مؤثر بر سودآوری و درآمد استخراج بیت کوین

عوامل مختلفی بر استخراج سودآور بیت کوین تأثیرگذارند. برخی از این عوامل عبارت‌اند از: قدرت دستگاه استخراج و قیمت آن، مصرف انرژی و هزینه‌ برق، سختی استخراج، کارمزد استخر استخراج و قیمت بیت کوین. در‌ادامه، هر‌کدام از عوامل یاد‌شده را جداگانه بررسی می‌کنیم.

قدرت دستگاه استخراج و قیمت آن

در سال‌های اولیه معرفی بیت کوین، این ارز دیجیتال با استفاده از کامپیوترهای شخصی و تنها با CPU یا کارت گرافیک (GPU) استخراج می‌شد. با روی کار آمدن تراشه‌های مدار‌مجتمع برنامه‌پذیر یا ای‌سیک (ASIC) که قدرتی چند ده برابر کامپیوترهای معمولی داشتند، امروزه راهی به‌جز خرید دستگاه مخصوص استخراج برای ماینینگ بیت کوین وجود ندارد. دستگاه‌های استخراج در مدل‌ها و برندها و قدرت‌های گوناگون تولید می‌شوند. در این‌جا منظور از قدرت میزان پردازش برحسب هشی است که دستگاه می‌تواند آن را انجام دهد. اگر معیار مصرف انرژی و تعرفه برق را در نظر نگیریم، هرچه دستگاه استخراج قدرت بیشتری داشته باشد، سودآوری آن هم بیشتر است. قدرت دستگاه‌های استخراج را با میزان تولید هش‌بر‌ثانیه نمایش می‌دهند. به‌عنوان مثال، قدرت پردازش دستگاه استخراج Antminer S۱۹ Pro حدود ۱۱۰ تراهش‌برثانیه (TH/S) است. تولید‌کنندگان ماینرهای ای‌سیک به‌طور‌مداوم دستگاه‌های جدیدی را با توان پردازشی یا نرخ هش بیشتر به بازار عرضه می‌کنند. ورود ماینرهای قوی‌تر به عرصه‌ استخراج بیت کوین سبب ناکارآمدی یا از رده‌ خارج‌ شدن دستگاه‌های قدیمی‌تر می‌شود. بنابراین، اگر می‌خواهید در گردونه‌ رقابت ماینینگ باقی بمانید و بتوانید با سایر ماینرهای قدرتمند رقابت کنید، در وهله اول باید دستگاهتان به‌روز و مناسب شرایط موجود باشد. نکته مهم دیگر اینکه قیمت دستگاه ماینر روی درآمد تأثیری نمی‌گذارد؛ اما یکی از عواملی است که بر زمان بازگشت سرمایه اثر‌گذار است.

مصرف انرژی و هزینه‌ برق مصرفی

هر دستگاه ماینر برق متفاوتی مصرف می‌کند؛ بنابراین، هنگام خرید دستگاه استخراج باید این مسئله را مد‌نظر قرار دهید؛ چرا‌که هزینه‌ برق مصرفی دستگاه ماینر نقش قدرت دستگاه یا نرخ هش را در سودآوری از بین می‌برد و حتی باعث ضرر می‌شود. به‌عنوان نمونه، سودآوری دستگاهی با قدرت ۱۴ تراهش و مصرف برق ۱,۴۰۰ وات می‌تواند از سودآوری دستگاهی با توان ۵۰ تراهش و مصرف برق ۸,۰۰۰ وات بیشتر باشد.

قیمت بیت کوین

با‌توجه‌به اینکه ماینرها در ازای مشارکت در شبکه و استخراج پاداش خود را در قالب بیت کوین دریافت می‌کنند، قیمت بیت کوین یکی دیگر از عوامل سودآوری ماینینگ محسوب می‌شود. ماینرها مجبور‌ند برای پرداخت هزینه‌های خود بیت کوین را به ارزهای رایج تبدیل کنند. بنابراین، برای اینکه فعالیت سودآور باشد و به‌بیان ساده‌تر دخل‌و‌خرج با‌هم بخواند، باید قیمت بیت کوین از میزان مشخصی بیشتر باشد. در اوایل سال ۲۰۱۹ که قیمت بیت کوین به ۳,۲۰۰ دلار رسید، بسیاری از ماینرها برای جلوگیری از ضرر دستگاه‌های خود را خاموش کردند.

کارمزد استخراج

افزایش روزافزون محبوبیت بیت کوین و پیوستن بیش‌از‌پیش افراد به جمع عظیم ماینرها سبب شده است تا سختی شبکه‌‌ چند‌هزار برابر افزایش یابد و در‌‌نتیجه، فعالیت انفرادی برای ماینرها دشوارتر شود. امروزه، ماینرهای سراسر جهان خودشان به‌طورمستقیم بیت کوین استخراج نمی‌کنند؛ بلکه همگی به محلی مجازی به نام استخر استخراج متصل می‌شوند و برای افزایش بخت استخراج بلاک جدید، توان محاسباتی خود را با یکدیگر به‌اشتراک می‌گذارند. در ازای عضویت در این استخرها و استفاده از خدمات آن‌ها، باید کارمزد پرداخت کنید. به‌طور‌میانگین کارمزد استخرهای استخراج معتبر حدود ۰.۰۱ تا ۳.۹درصد از درآمد حاصل از استخراج است.

سختی استخراج

در شبکه بیت کوین، تقریباً هر ۱۰ دقیقه یک بلاک جدید تولید می‌شود و به یک ماینر تعلق می‌گیرد. فرض کنید که ماینری با تجهیزات فوق پیشرفته بتواند جواب معادله را مثلاً در ۵ دقیقه پیدا کند. این اتفاق باعث اختلال در کار شبکه و استخراج سریع تمام واحدهای بیت کوین خواهد شد. به همین منظور، پارامتری با نام سختی شبکه در بیت کوین (Bitcoin Difficulty) تعبیه شده است. باتوجه‌به قدرت پردازش موجود، شبکه به‌طور‌خودکار سختی یافتن پاسخ معادلات را کم و زیاد می‌کند تا ماینرها بتوانند به‌طور‌میانگین در حدود ۱۰ دقیقه به جواب برسند. با اضافه‌شدن قدرت پردازش ماینرها، سختی افزایش و با کم‌شدن آن، سختی هم کاهش می‌یابد. در شبکه بیت کوین، سختی شبکه بعد از هر ۲,۰۱۶ بلاک (تقریباً هر دو هفته یک بار) تنظیم می‌شود.

سختی استخراج زیاد در‌کنار قیمت کم بیت کوین می‌توانند در کاهش سودآوری ماینینگ مکمل یکدیگر باشند. زمانی‌که ماینرهای قدرتمند وارد شبکه می‌شوند، سختی را افزایش می‌دهند و ماینرهای دیگر مجبور می‌شوند برای ماندن در رقابت، دستگاه‌های خود را به‌روز کنند. در‌این‌میان، نباید تغییر میزان پاداش شبکه به ماینرها را فراموش کنیم؛ موضوعی که هر ۴ سال یک بار در رویداد هاوینگ به نصف کاهش پیدا می‌کند و درآمد ماینر بیت کوین را ۵۰درصد کاهش می‌دهد.

قوانین و سیاست‌های اتخاذشده درباره ماینینگ

این مسئله بر سودآوری مستقیماً تأثیری نمی‌گذارد؛ اما می‌تواند کلیت سرمایه‌گذاری شما را به‌خطر بیندازد و زمان بازگشت سرمایه‌تان را افزایش دهد یا حتی ممکن است سرمایه خود را برای همیشه از دست بدهید. اگر از علاقه‌مندان و دنبال‌کنندگان خبرهای مرتبط با ارزهای دیجیتال در کشورمان باشید، تاکنون متوجه این موضوع شده‌اید که وضعیت قانون‌گذاری ارزهای دیجیتال و استخراج آن‌ها چگونه است. در ایران هنوز قانون دقیق و مشخصی درباره این فناوری تصویب نشده است. حتی ممکن است تصمیم‌های جدیدی که قانون‌گذاران اتخاذ می‌کنند، به‌یک‌باره اوضاع را تغییر دهد. در سال ۱۳۹۸، پلیس ده‌ها‌هزار دستگاه استخراج را در ایران با عنوان کالای قاچاق ضبط کرد. اغلب این دستگاه‌ها اکنون با عرضه دستگاه‌های استخراج جدید دیگر نمی‌توانند سودآوری مناسبی داشته باشند و به‌نوعی سرمایه بسیار زیادی تاکنون به‌دلیل نبود شفافیت قانونی از بین رفته است. طبق مصوبه هیئت‌دولت در سال ۱۳۹۸، ماینینگ بیت کوین بدون دریافت مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت غیرمجاز است و جریمه سنگینی دارد. همچنین طبق این مصوبه، هزینه برق ماینینگ با تعرفه برق صادراتی (به‌طورمتوسط ۹۶۵ تومان به‌ازای هر کیلووات‌ساعت) محاسبه می‌شود که همین امر سودآوری استخراج بیت کوین را در ایران به‌شدت تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. نکته دیگر اینکه واردات دستگاه‌های استخراج هم باید با مجوز انجام شود. بنابراین، فقدان قطعیت درباره‌ی شرایط قانون‌گذاری در آینده، یکی از خطرهای مهمی است که فعالان حوزه‌ی ارز دیجیتال، به‌خصوص استخراج را در ایران تهدید می‌کند.

درآمد استخراج بیت کوین را چطور محاسبه کنیم؟

چگونه باید میزان درآمد ماهانه بیت کوین را محاسبه کرد؟ از کجا بفهمیم که درآمد دستگاه ماینر چقدر است؟ بهترین راه برای محاسبه سودآوری استخراج، مراجعه به ماشین‌حساب ماینینگ است. با واردکردن قدرت پردازش دستگاه‌ها و میزان برق مصرفی و هزینه برق در ماشین‌حساب استخراج، می‌توانید به‌طور‌تخمینی درآمد خود را محاسبه کنید. سپس با حساب‌کردن میزان هزینه‌های کلی مثل هزینه خرید دستگاه و تجهیزات، می‌توان زمان بازگشت سرمایه را تخمین زد.

ماشین حساب ارزدیجیتال برای محاسبه درآمد استخراج بیت کوین

ماشین حساب ماینینگ ارزدیجیتال

از ماشین حساب ماینینگ وب‌سایت ارزدیجیتال برای محاسبه سودآوری استخراج می‌توانید استفاده کنید. کار با این ماشین‌حساب بسیار ساده است. همان‌طور‌که در تصویر بالا مشاهده می‌‌کنید، ابتدا باید ارز دیجیتال مدنظر خود (مثلاً بیت کوین) را مشخص کنید (۱). سپس مشخصات دستگاه استخراج (قدرت پردازش و مصرف برق) و هزینه برق مصرفی (صنعتی، صادراتی و…) و کارمزد استخر استخراج را وارد کنید (۲) تا میزان سودآوری لحظه‌ای استخراج نمایش داده شود. همچنین، از قسمت دستگاه استخراج (۳) می‌توانید دستگاه مدنظر خود را انتخاب کنید تا قسمت مشخصات به‌طورخودکار تکمیل شود. فراموش نکنید ماشین‌حساب استخراج، درآمد را براساس قیمت و سختی استخراج لحظه‌ای بیت کوین محاسبه می‌کند. همچنین اگر قیمت یا سختی در آینده تغییر کند، درآمد شما و زمان بازگشت سرمایه هم تغییر خواهد کرد. به‌عنوان مثال، اگر دستگاه استخراج به‌جز هزینه برق ماهانه ۱‌میلیون تومان سودآوری داشته باشد و هزینه تمام‌شده ما برای دستگاه استخراج به‌علاوه تجهیزات جانبی حدود ۱۰میلیون تومان باشد، با فرض ثابت‌ماندن قیمت بیت کوین، سختی شبکه و سلامت دستگاه، بازگشت سرمایه‌تان حدود ۱۰ ماه به‌طول خواهد انجامید. حتماً به این نکته توجه کنید به‌دلیل وجود عوامل پیش‌بینی‌نشدنی، گاهی بازگشت سرمایه از زمان برآوردشده سریع‌تر می‌شود و گاهی نیز ماه‌ها از زمان برنامه‌ریزی‌شده دور می‌شویم.

درآمد ۱۰ دستگاه استخراج بیت کوین

درادامه مقاله، قصد داریم با استفاده از ماشین‌‌حساب ماینینگ سایت ارزدیجیتال، درآمد ده دستگاه‌ برتر استخراج بیت کوین در سال ۲۰۲۳ را محاسبه کنیم. برای درک بهتر تأثیر هزینه برق بر سودآوری ماینینگ، محاسبه سودآوری را یک بار با تعرفه برق صنعتی و یک بار با تعرفه متوسط صادراتی محاسبه می‌کنیم که در مجوز ماینینگ اِعمال می‌شود. دلیل این نوع مقایسه آن است که تا قبل از مصوبه ماینینگ، استخراج بیت کوین در ایران غالباً با برق صنعتی انجام می‌شد. اما برای آن تعرفه برق جداگانه با نرخ صادراتی در نظر گرفته می‌شود. تعرفه‌ برق صنعتی را به‌طور‌میانگین ۹۰ تومان به‌ازای هر کیلووات‌ساعت و تعرفه صادراتی را طبق مصوبه وزارت نیرو ۹۶۵ تومان به‌ازای هر کیلووات‌ساعت در نظر می‌گیریم. البته طبق یکی از تبصره‌های مصوبه، در ۸ ماه از سال (ابتدای فروردین تا انتهای اردیبهشت و ابتدای مهر تا انتهای اسفند هرسال) تعرفه برق ماینینگ با ضریب نیم (۰.۵) محاسبه خواهد شد و این یعنی نرخ برق در این ماه‌ها ۴۸۲ تومان است.

سودآوری ۱۰ دستگاه ماینینگ بیت کوین

ناگفته نماند در ماه‌های گرم (از ابتدای خرداد تا پایان شهریور) نرخ برق ماینینگ با ضریب ۲، یعنی ۱,۹۳۰ تومان، محاسبه خواهد شد. میانگین این دو نرخ همان ۹۶۵ تومان است. در جدول زیر، میزان سوآوری ۱۰ دستگاه استخراج بیت کوین در سال ۲۰۲۳ را مشاهده می‌کنید:

تاریخ به‌روزرسانی: اواخر اسفند۱۴۰۱
قیمت بیت کوین: حدود ۲۰,۵۰۰ دلار
قیمت دلار: حدود ۴۶,۵۳۷ تومان
سختی استخراج: ۴۳.۵۵ تریلیون

دستگاه استخراج (قدرت)	درآمد ماهانه با برق صنعتی	درآمد ماهانه با برق صادراتی
Bitmain Antminer S۱۹ Pro (۱۱۰Th)	۲۱۲ دلار (۹,۸۶۷,۰۰۰ تومان)	۱۶۸ دلار (۷,۸۱۹,۰۰۰ تومان)
Bitmain Antminer S۱۹J (110Th)	۲۱۱ دلار (۹,۸۲۱,۰۰۰ تومان)	۱۵۷ دلار (۷,۳۲۶,۰۰۰ تومان)
Bitmain Antminer S۱۹ XP	۲۷۱ دلار (۱۲,۶۳۱,۰۰۰ تومان)	۲۳۰ دلار (۱۰,۷۳۵,۰۰۰ تومان)
MicroBT Whatsminer M۳۰S++ 110T	۲۱۱ دلار (۹,۸۲۱,۰۰۰ تومان)	۱۶۵ دلار (۷,۸۰۷,۰۰۰ تومان)
Bitmain Antminer S۱۷+ 76Th	۱۴۵ دلار (۶,۷۶۶,۰۰۰ تومان)	۱۰۴ دلار (۴,۸۵۰,۰۰۰ تومان)
MicroBT Whatsminer M۳۱S+ 76T	۱۴۴ دلار (۶,۷۴۶,۰۰۰ تومان)	۹۹ دلار (۴,۶۳۹,۰۰۰ تومان)
Innosilicon T۳+ 67T	۱۲۷ دلار (۵,۹۲۴,۰۰۰ تومان)	۸۲ دلار (۳,۸۴۶,۰۰۰ تومان)
MicroBT Whatsminer M۲۱	۵۸ دلار (۲,۷۱۹,۰۰۰ تومان)	۳۳ دلار (۱,۵۴۷,۰۰۰ تومان)
Ebang EBIT E۱۰ ۳	۴۳ دلار (۲,۰۲۷,۰۰۰ تومان)	۷ دلار (۳۶۴,۰۰۰ تومان)
Ebang EBIT E۹i Plus	۲۴ دلار (۱,۱۴۴,۰۰۰ تومان)	۵ دلار (۲۵۰,۰۰۰ تومان)

توجه کنید که نرخ‌های سودآوری با‌توجه‌به قیمت فعلی بیت کوین، سختی شبکه، نرخ برق صادراتی ۹۶۵ تومان و دلار با نرخی حدوداً ۴۶هزار تومان محاسبه شده است و با تغییر مقادیر یاد‌شده، سودآوری هم تغییر خواهد کرد.

جمع‌بندی

امیدواریم با خواندن این مقاله بتوانید به این سؤال جواب دهید که آیا ماینینگ بیت کوین برای شخص شما سودآور است یا خیر. به‌خاطر بسپارید که با در‌نظر‌گرفتن همه‌ معیارهای گفته‌شده، گاهی ممکن است ماینینگ نه‌تنها برای شما سودآور نباشد؛ بلکه متحمل ضرر هم شوید. مسئله‌ای که در این مقاله بسیار جالب است و به‌نوعی زنگ‌خطری برای ماینرهای ایرانی به‌شمار می‌آید، تغییر تعرفه برق استفاده‌شده برای ماینینگ از صنعتی و حتی خانگی به برق صادراتی است. بی‌شک این تغییر رویه به‌ضرر بسیاری از فعالان عرصه‌ی ماینینگ خواهد بود و بسیاری از آن‌‎ها را وادار می‌کند تا دستگاه‌هایشان را از برق بکشند. در‌نهایت باید بگوییم که ماینینگ فعالیتی جدید و به‌طورکلی سودآور است؛ اما نمی‌توان آن را راه میان‌بری برای طی‌کردن راه صدساله در یک شب دانست. اگر فرد بدون دانش و آگاهی کافی این کار را انجام دهد، چه‌بسا خسارت هم ببیند.

سؤالات متداول

سودآوری در استخراج بیت کوین به چه عواملی بستگی دارد؟ قدرت دستگاه استخراج و قیمت آن، مصرف انرژی و هزینه‌ برق، سختی استخراج، کارمزد استخر استخراج و قیمت بیت کوین از عوامل مهم در سودآوری استخراج بیت کوین هستند. آیا ماینینگ جرم است؟ به‌طورکلی، انجام فرایند ماینینگ در کشورمان اگر با اخذ مجوزهای دولتی و قانونی باشد، منعی ندارد. تا سال ۱۳۹۸، ماینینگ ارز دیجیتال در ایران به‌طور چراغ‌خاموش پیش می‌رفت تا اینکه پلیس به دستور مقام‌های قضایی ده‌ها‌هزار دستگاه ماینر را ضبط و چندین مزرعه استخراج را تعطیل کرد. درآمد استخراج بیت کوین چقدر است؟ درآمد و سود خالص استخراج بیت کوین به قیمت بیت کوین، میزان برق مصرفی، سختی و میزان پاداش شبکه وابسته است؛ البته ماینرهایی که در کشورمان فعالیت می‌کنند، باید نرخ دلار را نیز به عوامل یادشده بیفزایند.